Konkordatonun Feshi

Konkordatonun feshi, kanunda öngörülen durumların gerçekleşmesi halinde Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından konkordatonun iptaline karar verilmesidir. Fesih konusunda kanunda kısmen ve tamamen olmak üzere ikili ayrıma yer verilmektedir. Konkordatonun feshedilmesi kararı, tüm alacaklılar için verilebileceği gibi yalnızca bir alacaklı içinde verilebilir.

1) Konkordatonun Kısmen Feshi

Konkordato projesinde öngörüldüğü şekilde kendisine ifada bulunulmayan her alacaklı, konkordato uyarınca kazanmış olduğu yeni hakları muhafaza etmekle birlikte, kendisi hakkında konkordatonun feshedilmesini talep edebilir. Bu talep, konkordato tasdik kararını veren mahkemeye yapılacaktır. Buradaki verilecek fesih kararı, tüm alacaklıları değil, yalnızca talepte bulunan alacaklıyı ilgilendiren bir durumdur.

Alacaklılardan herhangi birine konkordato projesinde öngörüldüğü şekilde ödeme yapılmaz ise, ilgili alacaklının bazı seçimlik hakları bulunmaktadır. Bu Alacaklı;

- Borçluya karşı haciz yoluyla takip yapabilir.

- İİK. 206. Madde düzenlemesinde yer alan birinci sıradaki imtiyazlı alacaklar ve mühlet içinde komiserin onayıyla akdedilmiş borçların ifası kanun gereği teminata bağlandığından, ilgili alacaklılar bu teminatı talep edebilir.

- Bir diğer seçenek de, alacaklı konkordato önceki duruma dönmek için konkordatonun feshini mahkemeden talep edebilir.

Konkordatonun kısmen feshedilmesi şartları;

- Konkordatoya tâbi olan borcun,  tasdik edilen konkordato projesinde öngörüldüğü şekilde ödenmemiş olması gerekir. Burada borcun tamamının ödenmemiş olması aranmamaktadır. Ödeme kısmen yapılmamış ise alacaklı fesih talebinde bulunabilir.

- Söz konusu alacak, konkordato mühletinden önce doğmalıdır.

- Konkordato tüm alacaklılar için tamamen feshedilmiş olmamalıdır. Ayrıca borçlu iflas etmemiş olmalıdır.

- Konkordato tasdik edilmiş olmalıdır. Tasdik edilmemiş konkordato projesinin feshini talep etmek söz konusu olamaz.

Doktrinde, çekincesiz olarak kabul edilen ifadan sonra konkordatonun kısmen feshinin talep edilemeyeceği kabul edilmektedir. Ayrıca, fesih başvurusundan sonra ödeme yapılırsa, fesih talebi bundan etkilenmez. Fesih talebinin konusuz kalabilmesi için alacağın tamamen ödenmiş olması gerektiği kabul edilmektedir.

Gerekli koşullar oluştuktan sonra, alacaklı tarafından borçluya herhangi bir süre verilmesi yönünde bir düzenleme bulunmadığı gibi, borçlunun temerrüde düşürülmesine de gerek yoktur. Alacaklı, koşulları var ise doğrudan mahkemeye başvurarak konkordatonun kendisi bakımından feshine karar verilmesini talep edebilecektir.

Alacağını kaydettirmemiş alacaklılar, tasdik edilen konkordato hükümlerine bağlıdır. Dolayısıyla, kayıt yaptırmamış alacaklıların da kendisi bakımından konkordatonun feshine karar verilmesini talep etme hakları bulunmaktadır. Ancak bu hakkı kullanabilmesi için, borçlu tarafından ilgili alacağı itiraza uğrayarak çekişmeli hale getirilmemiş olmalı veya çekişmeli hale gelen alacağını dava açmak suretiyle ispat etmiş olmalıdır. Anılan durumda da görüleceği gibi bir kişinin konkordato projesinin feshini talep edebilmesi için konkordatonun kendisi açısından bağlayıcı hale gelmiş olması gerekir. Bu durumun doğal sonucu olarak, konkordatonun kendisi bakımından bağlayıcı olmayan alacaklının, konkordatonun feshini talep etme hakkı yoktur. Bu hakka sahip olabilmek için her şeyden önce hukuksal yararın bulunması gerekir.

Konkordatoya tâbi olmayan alacaklılar ise, konkordatonun feshini talep edemezler. Bu alacaklılar;

- Rehinli ve imtiyazlı alacaklılar.

- Komiserin onayıyla akdedilen sözleşmelerden doğan alacaklılar.

- Kamu alacakları.

Bu alacaklıların konkordato feshinde hukuksal yararlarının bulunmadığı kabul edilmektedir. Ancak, rehinli alacak konkordatoya tâbi değilken, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla başlatılan takipte rehin açığı belgesi alınmış ise, bu alacak konkordato koşullarına göre talep edilebilecektir. Dolayısıyla, bu miktar nispetinde hukuksal yararı bulunduğundan, bu alacaklı konkordatonun kendisi bakımından feshini talep etme hakkına sahip olabilecektir.

Konkordatonun feshedilmesi için açılacak davada genel zaman aşımı hükümleri uygulanmaktadır. Bu davaya ilişkin süre, ödeme (vade) zamanından itibaren başlayacak olup, 10 yıllık zamanaşımına tâbidir. Sürenin başlangıcı olarak tasdik karar tarihi değil, her bir vadenin tarihi nazara alınacaktır. Ancak, çekişmeli alacaklar hakkında açılan davada, verilen kararın kesinleşmesi ile bu sürenin başlayacağı kabul edilmektedir.

Konkordatonun kısmen feshedilmesi, yalnızca talep eden alacaklı hakkında sonuç doğuracaktır. Bu alacaklı dışındaki alacaklılar bu fesihten etkilenmeden, alacaklarını konkordato koşullarına göre alabilecektir. Konkordatonun kendisi bakımından feshine karar verilen alacaklı, konkordato şartlarına bağlı olmaksızın, alacağının tamamını icra takibine koyarak tahsil edebilecektir. Bunun yanında, fesih kararı almış alacaklının, konkordato gereğince kazanmış olduğu hakları da sonra ermeyecektir. Alacaklının icra takibine başlayabilmesi için ise, fesih kararının kesinleşmesini beklemesine de gerek yoktur.

Konkordatonun kendisi bakımından kısmen feshedilmesine karar verilen alacaklı, önceden yapmış olduğu ve konkordato gereği durmuş olan takiplerine devam edebilecektir. Bu takiplerle ilgili olarak borçlunun malları üzerine haciz tatbik edilmiş ise, bu hacizler tasdik kararı ile kanun gereği düşmüş olacağından, alacaklı yeniden haciz talebinde bulunmak durumundadır.

Fesih talebi neticesinde verilecek karara karşı kanun yoluna başvurulması mümkündür. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından konkordatonun feshine karar verilmesi halinde, kararın tebliğinden itibaren 10 gün süre içinde İstinaf Kanun Yoluna başvurma imkânı bulunmaktadır. Aynı şekilde, İstinaf mahkemesi tarafından verilen karara karşı da kararın tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde Temyiz yoluna başvurulabilecektir.

2) Konkordatonun Tamamen Feshi

Konkordato projesi tasdik edilen borçlu, kötü niyetli olarak konkordatoyu sakatlamış ise mahkeme tarafından konkordatonun tamamen feshine karar verilebilir. Borçlunun kötü niyetle konkordatoyu sakatladığı yönündeki iddiayı her alacaklı öne sürebilir. Konkordatonun feshedilmesi durumunda ise, yalnızca fesih talep eden alacaklı bakımından değil, tüm alacaklılar bakımından geçerli olacaktır.

Konkordatonun tamamen feshedilmesi talebini her alacaklı talep edebilir. Dolayısıyla alacağı çekişmeli olan alacaklılar da, borçlunun kötü niyetinden dolayı konkordatonun tamamen feshedilmesini mahkemeden isteyebilecektir.

Konkordatonun tamamen feshedilebilmesi için gereken şartlar;

- Konkordato tasdik edilmiş olmalıdır.

- Borçlu kötü niyetli davranışta bulunarak konkordatonun tasdik edilmesini sağlamış olmalıdır.

- Alacaklılar, borçlunun bu kötü niyetini konkordato tasdik edildikten sonra öğrenmiş olmalıdır.

- Konkordatonun feshinden önce alacaklı iflas etmemiş olmalıdır.

Görüldüğü üzere konkordatonun tamamen feshine karar verebilmek için evvela kötü niyetle konkordatonun sakatlanmış olması gerekmektedir. Kötü niyetli davranış, borçlu veya üçüncü kişiler tarafından yapılabilir.

Doktrinde, kötü niyetli davranışların fesih nedeni olarak kabul edilebilmesi için bunlarla konkordatonun onaylanması arasında bir illiyet bağı bulunmasının gerekmeyeceği, zira konkordatonun dürüst borçlular için tanınmış hukuksal bir kurum olduğu yaklaşımları da bulunmaktadır. Ayrıca, alacaklıların feshi nedeni olarak öne sürdüğü eylemlerin, konkodatonun tasdik edilmesinden önce ileri sürülmemiş olması gerekmektedir. Alacaklı fesih nedenlerini konkordatonun tasdik edileceği sırada biliyorsa ve itiraz yoluyla ileri sürmemişse, sonradan bu sebeplere dayanarak konkordatonun feshi talebinde bulunamayacağı da kabul edilmektedir.

Konkordatonun kısmen feshinde olduğu gibi konkordatonun tamamen feshinde de talep etme süresi 10 yıldır. Ayrıca, fesih talebinde bulunabilmek için konkordato tasdik kararının kesinleşmesine de gerek yoktur. Fesih talep edilecek mahkeme de yine Asliye Ticaret Mahkemesidir. Konkordatonun tamamen feshedilmesindeki fark, bir alacaklının talebi üzerine mahkeme tarafından konkordatonun tamamen feshedilmesine karar verildiğinde, yalnızca o alacaklı için değil tüm alacaklılar için konkordato tamamen feshedilmiş olacaktır.

Mahkeme tarafından verilen tamamen fesih kararı kesinleştikten sonra, Ticaret Sicil gazetesi ve Basın-İlân Kurumu aracılığıyla karar ilân edilip, ilgili yerlere bildirilir. Konkordatonun tamamen feshedilmesi kararı ile konkordatonun hüküm ve sonuçları ortadan kalkacaktır. Dolayısıyla alacaklılar, alacaklarının tamamı için icra takibi yapabilir veya daha evvel başlatılmış ancak konkordato hükümleri gereğince durmuş takiplere kaldığı yerden devam edebilir. Daha evvelki takiplerde konulan hacizler tasdik kararı ile kalktığından, alacaklının yeniden haciz talebinde bulunması gerekecektir. Zira fesih kararı ile düşmüş takipler yeniden canlanmamaktadır.

Konkordatonun tamamen feshi kararının tebliğinden itibaren 10 gün içinde İstinaf kanun yoluna başvurma imkânı bulunmaktadır. İstinaf kararına karşı da yine 10 gün içinde Temyiz kanun yoluna başvurulabilecektir.